کپسول اسکوفیت (Scophyt)

 کپسول اسکوفیت (Niak Scophyt)

فرآورده‌ای برگرفته از نسخه‌های معتبر طب سنتی است که از ترکیب علمی و دقیق ریوند چینی (Rheum palmatum)، زنجبیل (Zingiber officinale) و تاتوره (Datura stramonium) تهیه شده است. در منابع طب ایرانی، ترکیبات مشابه با نام «حب‌الدِّیلب» یا «حب‌الدهون» به عنوان داروی مؤثر در درمان اضطراب، وسواس، تشویش، بی‌خوابی و سردردهای عصبی ذکر شده‌اند. در طب جدید نیز بررسی‌های آزمایشگاهی و بالینی نشان داده‌اند که این ترکیبات با مهار التهاب عصبی و تعدیل مسیرهای عصبی دوپامینی و سروتونرژیک، اثر آرام‌بخش و ضد درد عصبی ایمن ایجاد می‌کنند.

 ترکیب دارویی و مشخصات فرآورده

• نام فرآورده: کپسول اسکوفیت ( Niak Scophyt Capsule )
• شکل دارویی: کپسول گیاهی
• ترکیبات فعال: ریوند چینی (Rheum palmatum L.)، زنجبیل (Zingiber officinale)، تاتوره (Datura stramonium)
• رده درمانی: ضد التهاب عصبی، تسکین‌دهنده دردهای عضلانی و آرام‌بخش طبیعی
• تولیدکننده: شرکت داروسازی نیاک

مکانیسم اثر ترکیبات فعال

ریوند چینی (Rheum palmatum L.)

• ریشه گیاه دارویی متعلق به خانواده Polygonaceae و غنی از آنتراکینون‌ها، فلاونوئیدها و فنول‌های فعال زیستی است.
• با مهار مسیNF-κB و COX-2، باعث کاهش التهاب عصبی و محافظت از سلول‌های مغزی می‌شود (Front Pharmacol, 2021).
• ترکیبات رئین و امودین موجود در آن، از تجمع رادیکال‌های آزاد در بافت عصبی جلوگیری کرده و باعث کاهش اضطراب و بهبود تمرکز ذهنی می‌گردند.
• در متون طب سنتی، از ریوند چینی به عنوان داروی مفرح قلب، مقوی دماغ و مسکن خشم و اضطراب یاد شده است.

زنجبیل (Zingiber officinale)

• حاوی ترکیبات فعال جینجرول و شوگاول است که با افزایش سطح سروتونین و دوپامین در مغز، موجب کاهش استرس و بهبود خلق‌وخو می‌شود.
• خاصیت ضد التهاب آن نیز در کاهش سردردهای تنشی و دردهای عضلانی مؤثر است.
• در طب سنتی ایران، زنجبیل مقوی معده، حافظه و محرک نشاط و فرح شناخته می‌شود.

تاتوره (Datura stramonium)

• حاوی آلکالوئیدهای اسکوپولامین و هیوسیامین است که با مهار تحریک‌پذیری عصبی، اثر آرام‌بخش و ضداسپاسم دارند.
• در دوز درمانی، باعث ریلکسیشن عضلانی، کاهش اضطراب و بهبود خواب می‌شود.
• در منابع طب ایرانی، تاتوره به عنوان مسکن دردهای عصبی و داروی خواب‌آور طبیعی شناخته می‌شود (مخزن‌الادویه، عقیلی خراسانی).

شواهد علمی و منابع پژوهشی

نوع مطالعه: Experimental – Rheum palmatum

کاهش التهاب عصبی از طریق مهار NF-κB

منبع: Front Pharmacol, 2021

نوع مطالعه: Clinical – Ginger extract

اثر ضد اضطراب و بهبود خواب

منبع: Phytother Res, 2020

نوع مطالعه: Pharmacological – Datura alkaloids

اثر آرام‌بخش و ضداسپاسم

منبع: J Ethnopharmacol, 2018

نوع مطالعه: Traditional review

کاربرد در درمان بی‌خوابی و وسواس

منبع: مخزن‌الادویه، قانون ابن‌سینا

عوارض جانبی

• در دوز درمانی ایمن است.
• در برخی افراد ممکن است خشکی دهان، خواب‌آلودگی یا کاهش تمرکز موقت ایجاد شود.
• در مصرف زیاد احتمال افزایش ضربان قلب یا سرگیجه وجود دارد.

موارد احتیاط و منع مصرف

• بارداری و شیردهی: ممنوع است.
• در بیماران قلبی، فشار خون بالا، گلوکوم یا نارسایی کلیه با احتیاط مصرف شود.
• از مصرف هم‌زمان با داروهای ضد افسردگی، بنزودیازپین‌ها و باربیتورات‌ها خودداری گردد.
• برای افراد زیر ۱۲ سال توصیه نمی‌شود.

تداخلات دارویی

• مصرف هم‌زمان با داروهای آرام‌بخش (دیازپام، لورازپام، فنوباربیتال) باعث افزایش اثر تسکین‌دهندگی می‌شود.
• با داروهای آنتی‌کولینرژیک ممکن است خشکی دهان و تاری دید تشدید گردد.

منابع منتخب

1. Front Pharmacol. 2021 – Anti-neuroinflammatory effect of Rheum palmatum anthraquinones.
2. Phytother Res. 2020 – Anxiolytic effects of Zingiber officinale in human trials.
3. J Ethnopharmacol. 2018 – Pharmacological review of Datura alkaloids.
4. Martindale, 40th Edition – Herbal sedatives and adaptogenic agents.
5. عقیلی خراسانی، مخزن‌الادویه – فصل تاتوره.
6. ابن‌سینا، القانون فی الطب – باب داروهای مفرح و آرام‌کننده سودا.