شربت زیزیفوس اکسیمل نیاک ( Niak Ziziphus oximel)

 شربت زیزیفوس اکسیمل نیاک ( Niak Ziziphus Oxymel)

در طب ایرانی، افتیمون و عناب از مهم‌ترین داروهای طبیعی در اصلاح مزاج، رفع غلبه صفرا و سودا، و بازگرداندن تعادل عصبی و متابولیکی بدن محسوب می‌شوند. شربت زیزیفوس اکسیمل نیاک (Ziziphus Oxymel Syrup) با ترکیب علمی و کلاسیک این دو گیاه به همراه گلاب، سرکه انگور و قند طبیعی، فرآورده‌ای چندوجهی برای آرام‌سازی اعصاب، بهبود عملکرد کبد، افزایش انرژی بدن و پاکسازی خون از مواد زاید است.

 ترکیب دارویی و مشخصات فرآورده

• نام فرآورده: زیزیفوس اکسیمل (Ziziphus Oxymel)
• شکل دارویی: شربت خوراکی در بطری ۲۰۰ میلی‌لیتری
• ترکیبات فعال: عناب (Ziziphus jujuba), افتیمون (Cuscuta epithymum), گلاب (Rosa damascena), سرکه انگور (Vitis vinifera vinegar), قند سفید
• رده درمانی: آرام‌بخش اعصاب، تنظیم‌کننده عملکرد کبد، مقوی بدن و ضد التهاب
• تولیدکننده: شرکت داروسازی نیاک

ترکیبات مؤثره و اثرات فارماکولوژیک

عناب (Ziziphus jujuba Mill)

• سرشار از فلاونوئیدها (rutin, quercetin)، ساپونین‌ها و پلی‌ساکاریدهای فعال زیستی.
• اثرات علمی:
• محافظت از سلول‌های کبدی در برابر استرس اکسیداتیو و سموم شیمیایی.
• کاهش آنزیم‌های کبدی (ALT, AST) در مدل‌های آسیب کبدی (Park et al., J Ethnopharmacol, 2014).
• بهبود خواب و کاهش اضطراب از طریق مسیر GABAergic (Han et al., Phytomedicine, 2015).
• افزایش توان سیستم ایمنی و بهبود متابولیسم انرژی.

افتیمون (Cuscuta epithymum L)

• از گیاهان کلاسیک در داروسازی ایرانی برای تصفیه کبد، رفع سودا و تقویت اعصاب.
• ترکیبات اصلی: فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و فنولیک‌ها (quercetin، kaempferol).
• اثرات علمی:
• محافظت کبدی (Hepatoprotective): کاهش آسیب بافتی ناشی از استرس اکسیداتیو در مدل تتراکلریدکربن (Jain et al., J Ayurveda Integr Med, 2012).
• ضد افسردگی و ضد اضطراب: از طریق تنظیم محور HPA و کاهش کورتیزول پلاسما (Sharma et al., Pharm Biol, 2015).
• پاکسازی خون و بهبود عملکرد گوارشی: افزایش ترشح صفرا و کاهش التهاب مزمن.
• در منابع کلاسیک مانند «قانون ابن‌سینا» و «ذخیره خوارزمشاهی» نیز افتیمون به‌عنوان داروی اصلی برای رفع سوداهای مغزی و تقویت فکر و حافظه ذکر شده است.

گل محمدی (Rosa damascena Mill)

• آرام‌بخش، ضد استرس و تنظیم‌کننده خلق.
• اثرات آنتی‌اکسیدانی بالا که از سلول‌های عصبی و کبدی محافظت می‌کند (Khalilzadeh et al., Phytother Res, 2015).
• به‌ویژه در ترکیب با عناب، باعث افزایش آرامش روانی و بهبود خواب می‌شود.

سرکه انگور (Grape Vinegar)

• حاوی پلی‌فنول‌ها و اسیدهای آلی که به کاهش چربی کبد و بهبود متابولیسم گلوکز کمک می‌کنند.
• در مطالعات حیوانی، مصرف منظم آن موجب کاهش سطح تری‌گلیسرید و بهبود مقاومت انسولینی شده است (Nutrients, 2020).

مکانیسم اثر شربت زیزیفوس اکسیمل

پاکسازی و تنظیم عملکرد کبد

• افتیمون و عناب با اثر هم‌افزا، ترشح صفرا را افزایش داده و از تجمع مواد زاید در کبد جلوگیری می‌کنند.
• آنتی‌اکسیدان‌های این دو گیاه با مهار رادیکال‌های آزاد، غشای سلولی کبد را تثبیت کرده و موجب بازسازی بافت‌های کبدی می‌شوند.

بهبود خلق، خواب و آرامش اعصاب

• افتیمون و گلاب اثر مهاری بر مسیرهای هیپوتالاموسی دارند و موجب کاهش اضطراب و بی‌خوابی می‌شوند.
• ساپونین‌های عناب فعالیت GABA را تقویت کرده و موجب آرامش فیزیولوژیک بدون وابستگی دارویی می‌گردند.

تقویت متابولیسم بدن

• سرکه انگور با تنظیم قند و چربی خون، همراه با ترکیبات قندی طبیعی، سوخت‌وساز سلولی و انرژی بدن را بهبود می‌دهد.

اثر هم‌افزای گیاهان در محور مغز–کبد–اعصاب

• افتیمون و عناب از طریق کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو در این محور سه‌گانه، تعادل روانی و متابولیکی بدن را بازمی‌گردانند.

شواهد علمی و مطالعات کلیدی

نوع مطالعه: Jain et al., 2012

اثر محافظت‌کننده افتیمون بر بافت کبد در مدل تتراکلریدکربن

منبع: J Ayurveda Integr Med, 2012

نوع مطالعه: Sharma et al., 2015

اثر ضد اضطراب و ضد افسردگی افتیمون از طریق محور HPA

منبع: Pharm Biol, 2015

نوع مطالعه: Park et al., 2014

بهبود آنزیم‌های کبدی با مصرف عصاره عناب

منبع: J Ethnopharmacol, 2014

نوع مطالعه: Han et al., 2015

خاصیت خواب‌آور و آرام‌بخش عصاره عناب

منبع: Phytomedicine, 2015

نوع مطالعه: Khalilzadeh et al., 2015

اثر ضد استرس و بهبود خواب گل محمدی

منبع: Phytother Res, 2015

ایمنی و احتیاطات مصرف

• کاملاً گیاهی و فاقد مواد نگهدارنده شیمیایی.
• در دوران بارداری با احتیاط مصرف شود.
• در بیماران دیابتی یا دارای فشار خون بالا با مشورت پزشک مصرف گردد.

جمع‌بندی

شربت زیزیفوس اکسیمل، ترکیبی علمی و اصیل از عناب، افتیمون و گل محمدی است که با اثرات هم‌افزای خود در تنظیم عملکرد کبد، کاهش اضطراب، بهبود خواب و افزایش مقاومت بدن در برابر استرس‌های فیزیولوژیک عمل می‌کند. این فرآورده نمونه‌ای برجسته از تلفیق دانش گیاه‌درمانی مدرن و حکمت داروسازی ایرانی است.

منابع منتخب

1. Jain R. et al. Hepatoprotective effects of Cuscuta epithymum in oxidative stress. J Ayurveda Integr Med. 2012
2. Sharma P. et al. Antidepressant and anxiolytic potential of Cuscuta epithymum. Pharm Biol. 2015
3. Park S. et al. Ziziphus jujuba and hepatic protection in NAFLD models. J Ethnopharmacol. 2014
4. Han Y. et al. Sleep-promoting activity of jujube extract via GABA receptor modulation. Phytomedicine. 2015
5. Khalilzadeh M. et al. Rosa damascena and sleep quality improvement. Phytother Res. 2015